Leren van Alphen aan den Rijn: een groene stad om te wonen én werken

Als programmaleider bij de gemeente Alphen aan den Rijn is Ron Kervezee een echte aanjager van een groene stad. Zijn missie: van Alphen aan den Rijn een aantrekkelijke en biodiverse stad maken. Sinds 2019 werkt de gemeente aan een grootschalig vergroeningstraject in het stadshart; een project dat hittestress moet tegengaan en tegelijkertijd zorgt voor een gezondere leefomgeving voor mens én natuur.

“Het begon allemaal rond 2019. Toen was vergroening nog geen vanzelfsprekend thema in Alphen aan den Rijn. Ik heb toen samen met een groep gelijkgestemden de visie ‘Groen en Gezond Stadshart’ opgesteld. Gezondheid voor mens en natuur stond daarin centraal. Inmiddels, zes jaar later, is dat breed geaccepteerd en echt leidend beleid geworden.”

Vergroening als antwoord op hittestress

Een versteende stad warmt snel op en houdt hitte vast. Om dat te doorbreken, liet Alphen samen met TU Delft een zonnestudie uitvoeren. De uitkomst: er is 50.000–70.000 m² aan groen nodig om de stad merkbaar af te koelen. Dat bracht direct uitdagingen met zich mee: er was simpelweg niet genoeg openbare ruimte én het vergde een enorme hoeveelheid water.

De oplossing: samenwerkingen met vastgoedeigenaren én innovatieve ondergrondse waterbergingen. “Eind dit jaar zijn die operationeel. Volgende zomer kunnen we al het groen duurzaam van water voorzien,” vertelt Kervezee. “Zo zorgen we niet alleen voor verkoeling, maar ook voor meer biodiversiteit en een gezondere leefomgeving.”

Groene bedrijventerreinen: schakels tussen stad en land

De vergroening beperkt zich niet tot het stadshart. Ook bedrijventerreinen staan hoog op de agenda. Op het ITC-terrein sloegen ondernemers en gemeente drie jaar geleden de handen ineen. Wat begon met een energie-initiatief, groeide uit tot een gezamenlijk vergroeningsoffensief: picknickplaatsen, ingezaaide bermen en bollenvelden, wandelpaden en groene parkeerplekken.  

Bedrijventerreinen liggen vaak op de overgang van stad naar buitengebied. Daarmee vormen ze onbedoeld een barrière voor biodiversiteit: planten en dieren kunnen er moeilijk doorheen, waardoor de uitwisseling tussen stad en natuur wordt beperkt. Door deze terreinen groener en toegankelijker te maken, worden ze juist verbindingen: ecologische schakels die natuurgebieden en de stad met elkaar verbinden.

Kervezee benoemt de duidelijke voordelen van een groener bedrijfsterrein:

• Personeel voelt zich prettiger in een groene werkomgeving, met minder ziekteverzuim en hogere productiviteit.

• Bedrijven worden aantrekkelijker voor nieuwe werknemers.

• Natuur profiteert doordat bedrijventerreinen bijdragen aan een samenhangend netwerk van groene zones in stad en land.

Het succes op het ITC-terrein werkt aanstekelijk. Inmiddels worden ook de andere negen bedrijventerreinen in Alphen benaderd om mee te doen. “De ondernemers zijn zelf in de lead, maar wij ondersteunen en faciliteren. Samen kom je verder,” aldus Kervezee.

Bewijs levert overtuigingskracht

Om te laten zien dat vergroening daadwerkelijk werkt, monitort de gemeente de effecten nauwkeurig. Op het vernieuwde Stadhuisplein wordt tien jaar lang onderzoek gedaan door onder andere de Wageningen Universiteit, de Vlinderstichting, de Ginkelgroep en IVN. Ze meten hittestress, biodiversiteit, waterbeheer én de beleving van inwoners.

“Die data zijn cruciaal. Je kunt laten zien dat groen niet alleen mooi is, maar ook écht bijdraagt aan gezondheid en economische vitaliteit. Dan willen ondernemers en inwoners vanzelf meedoen.”

Vooruitblik

De ambities zijn nog lang niet klaar. De gemeente werkt onder meer aan de ontwikkeling van een groen en gezond Boskoop en nieuwe waterbergingssystemen, ook voor bedrijventerreinen. Ondanks financiële uitdagingen is de koers duidelijk. “De kogel is door de kerk: iedereen wil meedoen. Nu is het tijd voor actie,” deelt Kervezee.

Groen Geeft Energie aan Alphen

De aanpak in Alphen aan den Rijn laat zien hoe belangrijk vergroening is voor een gezonde stad én een aantrekkelijk ondernemersklimaat. Wil je zelf aan de slag met jouw bedrijfsterrein? Bestel een heggenpakket en organiseer een plantdag  met jouw werknemers. Zo maak je niet alleen je eigen omgeving groener en koeler, maar draag je ook bij aan meer biodiversiteit en een gezonde leefomgeving voor iedereen.